Historia karate
Karate zostało stworzone przez Okinawańczyków, pierwsze zapiski pochodzą z XIX wieku. W momencie kształtowania się karate na Okinawie Królestwo Ryukyu było suwerennym państwem.
Ponieważ dzisiaj Okinawa należy do Japonii, karate często mylnie utożsamiane jest właśnie z Japonią. Prawdą jest, że również i Japończycy przyczynili się do rozprzestrzeniania karate na świecie, lecz często zapominają, że ta sztuka walki została przeniesiona do Japonii z Okinawy. Tymczasem zawsze byli, są i będą uczniami karate, bo ich nauczyciele - mistrzowie pozostają w dalszym ciągu tylko na Okinawie.
Okinawańczycy nie spodziewali się nigdy, że ich karate pochodzące z tak małej wyspy, zyska tak wielką, światową popularność, więc wcześniej nie prowadzili żadnych zapisków historycznych na ten temat. Historię karate zaczęto spisywać dopiero po II Wojnie Światowej ale było to zbyt późno by wiele istotnych dla historii karate faktów ocalić z mroków zapomnienia. Dlatego tak wiele jest teraz sprzecznych ze sobą informacji dotyczących początków karate.
Na Okinawie od wieków istniała sztuka walki Te. Była ona wytworem straży pałacowej królewskiego zamku w Shuri. Dokładnie nie wiadomo jak wyglądała od strony technicznej. W 1372 roku chińscy wojskowi zapoznali straż pałacową zamku w Shuri ze swoimi metodami sztuk walki przypominającymi dzisiejsze kata. Podstawę treningu okinawskiej Te stanowiły ćwiczenia na makiwarze w myśl koncepcji "Issen Issatsu" czyli " jedno uderzenie - jedno życie". Z czasem uzupełnieniem treningu stały się kata i ich interpretacja. Te było umiejętnością walki dla pojedynczego człowieka, dla którego umiejętność zadania pojedynczego kończącego ciosu była najważniejsza.
Za twórcę współczesnego karate uważa się Sokona "Bushi" Matsumurę - szefa ochrony króla Królestwa Ryukyu. Był on ekspertem okinawskiej Te, znał też chińskie ch'nan fa z okolic klasztoru Shaolin oraz Jigen-Ryu - japońską sztukę walki Klanu Satsuma. Na bazie tych trzech sztuk walki stworzył karate i nadał mu formę zbliżoną do tej, jaką dzisiaj ćwiczymy.
Uczeń Matsumury - Anko Itosu zmodernizował karate i nadał mu dzisiejszą formę. W kwietniu 1901 roku rozpoczął on proces wprowadzania karate do szkół na Okinawie. Proces zatwierdzenia karate jako elementu kultury fizycznej w szkołach zakończył się w 1907 roku kiedy karate otrzymało oficjalny status obowiązkowego przedmiotu. Wprowadzenie karate do szkół było ważnym krokiem w jego historii bowiem dawało możliwość szerokiego zapoznania się z nim Okinawańczyków a przez to jego popularności i ekspansji.
Stopniowo poczęły kształtować się różne style karate, ich wyznacznikiem określającym przynależność stylową były tak zwane kata podstawowe. Wyodrębniono cztery główne style: Shuri Te, Tomari Te, Naha Te, Uechi Ryu. Inne style były mieszaniną tych czterech grup w różnych proporcjach z technikami rodzinnymi. Dla stylu Shuri Te pochodzącym, od mistrza Anko Itosu podstawowymi kata są trzy Naihanchi, dla stylu Shuri Te pochodzącym od Chotoku Kyana podstawowym kata jest Seisan. Dla Tomari Te - stylu pochodzącego od Kosaku Matsumury kata wiodącym jest jedno kata - Naihanchi. Dla stylu Naha Te pochodzącym od Kanryo Higaonny głównym kata jest Sanchin. Wreszcie dla Uechi Ryu stylu mistrza Kanbuna Uechi podstawowymi są trzy kata: Seisan, Sanchin i Sanseiryu.
Rozpowszechnianie się karate poza Okinawę rozpoczęło się w 1899 roku, kiedy to Okinawańczycy rozpoczęli emigrację na Hawaje. Od 1902 r. rozpoczęła się emigracja Okinawańczyków z Hawajów do Kalifornii, a w 1907 r. do krajów Ameryki Południowej. Pierwszymi znanymi mistrzami, którzy rozpowszechniali karate poza Okinawą byli: Yabu Kentsu (1919 r. Los Angeles, USA oraz 1927-28 r. Hawaje), Hohan Soken (1925 r. Argentyna), Chojun Miyagi (1934 r. Hawaje). W początkach lat 20 karate zostało przeniesione z Okinawy do Japonii przez mistrzów: Choki Motobu (1921 r. Osaka), Gishin Funakoshi (1922 r. Tokyo), Kenwa Mabuni (1928 r. Tokyo-Osaka) oraz Kanken Toyama (1930 r. Tokyo.
Pierwsze formalne stowarzyszenie karate zostało założone w maju 1917 r. w domu mistrza Kenwa Mabuni w Shuri na Okinawie. Chomo Hanashiro, Yabu Kentsu, Chojo Oshiro, Gishin Funakoshi, Anbun Tokuda, Shinpan Shiroma, Masazumi Tokumura i Hoko Ishigawa i Chojun Miyagi założyli stowarzyszenie pod nazwą Karate Kenkyu Kai. W 1918 r. zostaje nakręcony pierwszy film dokumentalny o karate, występują w nim mistrzowie ze stylu Naha Te. W 1924 r. powstaje w Naha Karate Klub. Zakładają go: Chojun Miyagi, Juhatsu Kyoda, Jinan Shinzato, Koki Shiroma, Chotoku Kyan, Keiyo Madanbashi i Choki Motobu. W marcu 1926 r. z połączenia obu tych stowarzyszeń powstaje Okinawa Karate Club, który jest pierwszą formalną organizacją w historii karate. W 1930 r. Okinawa Karate Club - organizacja zrzeszająca różne style karate zostaje przyjęta do Okinawskiego Stowarzyszenia Atletycznego. 26 grudnia 1933 r. Okinawa Karate Club zostaje przyjęty do Dai Nippon Butoku Kai w Japonii i wtedy to karate zostaje oficjalnie uznane za gałąź japońskiego budo.
25 października 1936 r. odbyło się w Naha na Okinawie w Showa Kaikan spotkanie wybitnych autorytetów karate. Celem spotkania było określenie dróg rozwoju dla karate. Organizatorem spotkania była okinawska gazeta "Ryukyu Shinpo". W obradach uczestniczyli mistrzowie karate: Chomo Hanashiro, Choki Motobu, Choshin Chibana, Shinpan Shiroma, Chotoku Kyan, Juhatsu Kyoda, Chojun Miyagi, Chotei Oroku, Genwa Nakasone oraz 11 zaproszonych gości reprezentujących elity Prefektury Okinawy. Dyskutowano nad zatwierdzeniem nazwy karate pisanej jako "pusta ręka" (zapis ten jako pierwszy użył mistrz Chomo Hanashiro już w 1905 r.). Zaproponowano aby dodać do nazwy karate przyrostek "do" by pełna nazwa sztuki walki powstałej na Okinawie brzmiała Karate Do. Dyskutowano nad sposobem przeprowadzenia unifikacji kata. Rozmawiano o konieczności usystematyzowania skali stopni, wymagań egzaminacyjnych i tytułów instruktorskich. Mówiono o wzrastającej pozycji karate na świecie i przywódczym charakterze Prefektury Okinawy w dalszym jego rozwoju. W styczniu 1937 roku powstaje Okinawa Prefectural Karate-do Promotion Society, którą to organizację zakładają styliści różnych szkół karate: Yabu Kentsu, Chomo Hanashiro, Chotoku Kyan, Choshin Chibana, Shinpan Shiroma, Chojun Miyagi, Jukatsu Kyoda, Chojo Maeshiro oraz Genwa Nakasone. Organizacja podejmuje końcowe decyzje zainicjowane na spotkaniu w 1936 r.
II Wojna Światowa spowodowała śmierć wielu ludzi związanych z karate na Okinawie. Po wojnie każda szkoła podążała w innym kierunku - nie istniała żadna unifikacja, każde dojo żyło we własnym świecie i było zbyt zajęte sobą, aby pojąć próbę wypełnienia pustki w karate spowodowanej wojną. Style i szkoły karate na Okinawie pozostawały w izolacji i bez związków ze sobą. Mimo to karate okinawskie zaczęło stawać się międzynarodowym i bardzo popularnym. Międzynarodowe karate zaczęło oczekiwać od Okinawy powzięcia zdecydowanych kroków w celu zorganizowanego i przemyślanego pokierowania ruchem karate.
Wychodząc temu naprzeciw z inicjatywy mistrza Choshina Chibany w maju 1956 r. przedstawiciele ówczesnych czterech najbardziej liczących się szkół karate na Okinawie: Choshin Chibana (Okinawa Shorin-Ryu), Kanei Uechi (Uechi-Ryu), Meitoku Yagi (Goju-Ryu) i Shoshin Nagamine (Matsubayashi-Ryu) zakładają Okinawa Karate-Do Federation. Prezydentem organizacji zostaje Choshin Chibana. Federacja obejmuje swym zasięgiem wiele organizacji stylowych, staje się koordynatorem Okinawa Karate na świecie. Wprowadza trzy tytuły instruktorskie: renshi, kyoshi i hanshi oraz skalę stopni Kyu i Dan. Wcześniej pas służył tylko do przepasania kimona i jego kolor nie miał żadnego znaczenia. Skalę stopni ustalono w zakresie 6 kyu - 10 dan. 26 lutego 1967 r. następuje zmiana nazwy na All Okinawa Karate-Do Federation. Prezydentem zostaje Shoshin Nagamine. W późniejszym czasie nazwa zostaje poownie zmieniona, tym razem na Okinawa Ken Karate-Do Renmei. Organizacja kontynuuje stare tradycje jednocześnie dostosowując je do obecnych czasów. W październiku 1970 r. zostaje utworzona w Japonii World Union of Karatedo Organizations. Pierwszym prezydentem zostaje Sasakawa Ryoichi. W 1985 roku organizacja zostaje przyjęta do Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, a w październiku 1993 r. zmienia nazwę na World Karate Federation.
Obecnie karate uprawia około 60 milionów ludzi na wszystkich kontynentach. Wyróżnia się 6 podstawowych styli karate: Shorin-Ryu (Anko Itosu), Shorin-Ryu (Chotoku Kyan), Goju-Ryu (Chojun Miyagi), Uechi-Ryu (Kanbun Uechi), Shito-Ryu (Kenwa Mabuni), Shotokan (Gishin Funakoshi). Wszystkie te style utworzyli mistrzowie z Okinawy. Inne z uprawianych i popularnych styli są kombinacjami tych sześciu wyżej wymienionych. I tak np. Kyokushinkai (Masutatsu Oyama) to połączenie Shotokan i Goju-Ryu, a Wado-Ryu (Hironori Ohtsuka) to Shotokan z elementami Shindo Yoshin-Ryu Jujitsu. W obrębie każdego stylu funkcjonuje od kilku do kilkudziesięciu szkół karate, które posiadają własne struktury międzynarodowe.
Okinawa Shorin-Ryu Karate w Polsce
Shorin-Ryu jest oficjalnie uprawiane w Polsce od 1981 roku. Wprowadził go do naszego kraju sensei Aleksander Staniszew. Organizacją reprezentującą Shorin-Ryu jest Polska Unia Shorin-Ryu Karate. Zrzesza ponad 35 klubów z terenu 12 województw. Główne dojo mieści się w Pińczowie. Shorin-Ryu Karate jest oficjalnie dopuszczone do uprawiania na terenie naszego kraju (od 1989 r.) oraz uznane za dyscyplinę sportową (od 1996 r.). Karatecy Shorin-Ryu uzyskują od wielu lat uprawnienia instruktorskie oraz trenerskie zgodnie z programami i wymogami Ministerstwa Sportu. Od ponad 30 lat systematycznie kilka razy w roku Polacy wyjeżdżają na zagraniczne staże, gdzie zajęcia prowadzą najlepsi mistrzowie. Od 1997 systematycznie, co dwa lata, sensei Aleksander Staniszew wraz ze swoimi uczniami biorą udział w specjalistycznych treningach na Okinawie - Ojczyźnie Karate. Systematycznie od wielu lat do naszego kraju przyjeżdża okinawański mistrz Kenyu Chinen, który na licznych seminariach nadzoruje postępy polskich karateka Shorin-Ryu. Comiesięcznie ogólnopolskie staże prowadzi też sensei Aleksander Staniszew. To wszystko jest gwarantem rzetelnej wiedzy, którą Polacy zdobywają "z pierwszej ręki".
